W tej części odpowiemy sobie na pytania: Jak wygląda egzamin teoretyczny? Jak wygląda szkolenie (albo w zasadzie powinno wyglądać)?
Uprawnienia VLOS i BVLOS obecnie nabywa się poprzez zdanie egzaminu państwowego (w przypadku VLOS może się to w najbliższej przyszłości zmienić), przeprowadzanego przez egzaminatora z Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Musi być poprzedzone szkoleniem. Przed rozpoczęciem szkolenia należy mieć wykonane badania lotniczo-lekarskie (przynajmniej na razie).
Badania Lotniczo-Lekarskie należy wykonać w jednym z wyznaczonych przez ULC ośrodków – aktualna lista dostępna [tutaj]. Nie należy się ich bać. Badania są dość standardowe i obejmują badania słuchu (audiogram), wzroku oraz badania krwi i moczu.
Testy przeciążeniowe na wirówce, nie wchodzą w zakres badań 🙂
Jak wyglądają szkolenia? (A raczej jak powinny)
Szkolenie musi być prowadzone przez instruktora (osobę z ważnym uprawnieniem instruktorskim – INS) w ośrodku szkoleniowym wpisanym do Rejestru Podmiotów Szkolących Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC) – lista [tutaj]. Nie jest możliwe podejście do egzaminu bez posiadania dyplomu ukończenia szkolenia.
Szczególnie uwaga na osoby prowadzące „szkolenia z lotów dronem” – często są one prowadzone przez osoby nieposiadające uprawnień – w związku z czym nie pozwalają po ich ukończeniu na podejście do egzaminu i uzyskanie Świadectwa Kwalifikacji.
Ramowy program szkolenia, ogłoszony przez ULC jest dostępny [tutaj] Generalnie musi się ono składać z 2 części: teoretycznej i praktycznej.
Część teoretyczna
Część teoretyczna obejmuje 5 modułów:
- Prawo lotnicze
- Zasady wykonywania lotów w zasięgu wzroku (VLOS)
- Człowiek jako operator bezzałogowego statku powietrznego
- Bezpieczeństwo wykonywania lotów i sytuacje niebezpieczne
- Obsługa, budowa, działanie systemów i podzespołów BSP
Może być prowadzona w formie stacjonarnej, e-learningu bądź samokształcenia. Niezależnie od zastosowanej formy musi być zakończona wewnętrznym egzaminem teoretycznym.
Opracowane tu materiały ogarniają cały zakres szkolenia teoretycznego.
Część praktyczna
Część praktyczna może zacząć się od szkolenia na symulatorze lotu. Pomaga on zwłaszcza osobom, które nigdy nie miały styczności z BSP na nabranie nawyków pilotażowych oraz ogarnięcie sterowania.
RealFlight Drone Simulator – jeden z popularniejszych symulatorów
Poza tym ćwiczone powinno być przygotowanie do lotów:
- sprawdzenie pogody;
- prawdzenie przestrzeni powietrznej i ew. uzyskanie potrzebnych zgód;
- ocena miejsca do lotu i analiza miejsc niebezpiecznych (np. drzewa, budynki).
Poza samym lotem ćwiczone są dodatkowo takie elementy jak:
- kontrola przedstartowa (sprawdzenie stanu śmigieł, silników, części nośnej obudowy);
- przygotowanie BSP do lotu (jego poprawne włączenie, kalibracja czujników);
- kalibracja systemu failsafe;
- kontrola stanu BSP po wylądowaniu.
W trakcie lotów ćwiczenia można podzielić na dwie grupy:
- procedury pilotażowe (ćwiczone w trybie ATTI – bez wsparcia systemu pozycjonowania GPS, należy wówczas manualnie kompensować wiatr oraz wyhamowywać BSP po jego rozpędzeniu):
- start i lądowanie;
- zawis nad punktem ze zmianami wysokości lotu (w różnych orientacjach);
- lot po kwadracie przodem do kierunku lotu, ze zmianami wysokości (zawis na kolejnych wierzchołkach);
- lot po okręgu przodem do kierunku lotu;
- lot po „ósemce”;
- procedury awaryjne (mogą być z włączonym pozycjonowaniem GPS):
- zmiany trybu lotu (ATTI/GPS/ATTI) podczas lotu po prostej;
- aktywacja i wyłączenie failsafe’a;
- lądowanie na komendę;
- odejście w górę;
- unikanie kolizji.
Szkolenie w locie powinno wynosić minimum 4 h dla szkolenia operatorów BSP o TOM < 5 kg oraz minimum 8 h dla operatorów BSP o TOM < 25 kg. Czas ten nie obejmuje ćwiczeń na symulatorze.
Jak wyglądają egzaminy?
Na egzamin trzeba się wcześniej umówić.
[Tutaj] dostępna jest lista egzaminatorów z ULC. Zwykle ośrodki szkolenia, zwłaszcza jeżeli jest jakaś grupa kursantów, zapraszają egzaminatora i sprowadzają go na miejsce. Nie jest to jednak regułą – wtedy sami musimy się skontaktować z którymś z egzaminatorów i umówić się na egzamin.Jeżeli opłata za kurs nie obejmowała opłacenia egzaminu i wydania świadectwa kwalifikacji, musimy sami – informacje do znalezienia [tutaj]. W 2018 kształtowało się to następująco (nie uwzględniając zniżek dla studentów/żołnierzy/niepełnosprawnych):
- wydanie/wymiana/wpis do świadectwa kwalifikacji oraz zmiana danych adresowych – 44 zł;
- egzamin teoretyczny w przypadku wydania świadectwa kwalifikacji po raz pierwszy– 55 zł;
- egzamin praktyczny – 108 zł.
Jeżeli sami „ogarniamy” sobie egzamin, należy mieć też ze sobą wypełniony wniosek o wydanie świadectwa kwalifikacji – do pobrania [tutaj]. (A także badania lotniczo-lekarskie, ubezpieczenie OC, dyplom ukończenia szkolenia oraz dowód osobisty).
Egzamin składa się z 2 części: teoretycznej i praktycznej.
Część teoretyczna
Część teoretyczna to 5 modułów (takich samych jak na szkoleniu):
- Prawo lotnicze
- Zasady wykonywania lotów w zasięgu wzroku (VLOS)
- Człowiek jako operator bezzałogowego statku powietrznego
- Bezpieczeństwo wykonywania lotów i sytuacje niebezpieczne
- Obsługa, budowa, działanie systemów i podzespołów BSP
Każdy z modułów oceniany jest niezależnie. Każdy z nich należy zaliczyć aby zdać egzamin (trzeba mieć 75% punktów z każdego pytania) . Pytania mają formę zamkniętą. Zwykle jest ich 12 na moduł (czyli można popełnić w module maksymalnie 3 błędy).
Z doświadczenia – Prawo, Zasady wykonywania lotów i Budowa BSP sprawiają zwykle kursantom najwięcej kłopotów. Na nie położony jest też największy nacisk w materiałach.
Egzaminy sprawdzane są na bieżąco – w razie ich zdania można podejść do egzaminu praktycznego.
Część praktyczna
Do części praktycznej można podejść dopiero po zaliczeniu części teoretycznej. Nie ma jednak obowiązku podchodzenia do niej – np. jeżeli zauważymy że pogoda uniemożliwi nam bezpieczne latanie albo gdy BSP będzie niesprawny. Nie tracimy wówczas pieniędzy za egzamin – możemy umówić się z egzaminatorem na inny termin.
Egzamin obejmuje ćwiczenia opanowywane podczas egzaminu – tj. przygotowanie do lotu, wykonywanie manewrów (start, zawis, kwadrat w orientacji ze wznoszeniem, kółko, ósemka) oraz sytuacji awaryjnych.
Egzaminatorzy to na ogół „droniarze” z dużym doświadczeniem i ogromną wiedzą odnośnie lotów. Nie ma niestety jasnych kryteriów jakimi muszą się kierować podczas przeprowadzania egzamiu praktycznego.
W rozporządzeniu dotyczącym świadectw kwalifikacji można przeczytać jedynie dość ogólny zapis:
„kandydat ubiegający się o świadectwo kwalifikacji operatora (UAVO) z uprawnieniem VLOS powinien wykazać przed egzaminatorem praktycznym podczas egzaminu praktycznego, że posiada umiejętności niezbędne dla świadectwa kwalifikacji i uprawnienia, o które się ubiega”
Czyli generalnie w trakcie egzaminu powinniście upewnić egzaminatora, że umiecie bezpiecznie latać BSP i macie nad nim cały czas kontrolę. Na pewno należy unikać:
- podlatywania niebezpiecznie blisko przeszkód;
- niereagowania na „odlatywanie” drona w trybie ATTI;
- przelatywania za siebie;
- strzelania z drążków (tzn. puszczenia drążka w momencie jego maksymalnego wychylenia);
- wyłączenia aparatury przed wyłączeniem BSP.
Po zdaniu egzaminu można już z niecierpliwością wyczekiwać na SMS od ULC z informacją o wysłaniu upragnionego Świadectwa Kwalifikacji
Sprawdź, ile zapamiętałeś